Ljubljana’dan bahsetmeden önce ilk olarak Slovenya’dan kısaca bahsetmek daha doğru olacaktır. Slovenya, Orta Avrupa'da, 20. yüzyılın büyük bölümünde Yugoslavya'nın bir parçası olan ülke. Slovenya, Avrupa Alpleri, karstik Dinar Alpleri, Pannonian ve Tuna ovaları ve tepeleri ve Akdeniz kıyıları olmak üzere dört büyük Avrupa coğrafi manzarasının bölümlerinden oluşan küçük bir ülkedir. Slovenya'nın bugünkü topraklarından kolayca erişilebilen dağ geçitleri, Akdeniz'i ve Avrupa’yı geçenler için uzun süredir rota işlevi görüyor.
Slovenya’nın göz bebeği Ljubljana ise, Slovenya'nın başkenti olup, aynı zamanda bölgenin de ekonomik, politik ve kültürel merkezidir. Ljubljanica Nehri üzerinde yer alan şehir, Slovenya'nın merkezinde bulunmakta ve Julian Alpleri'nin yüksek zirveleri ile çevrili olan doğal bir çöküntü içerisinde yer almaktadır.
M.Ö. 1. yüzyılın ortalarında Roma lejyonerleri tarafından duvarlı bir Roma kampı burada inşa edilmiş ve Emona (Iulia Aemona olarakta bilinir) yerleşimi haline getirilmiştir, bununla birlikte bölge daha önce Veneti, İliryalılar ve Keltler tarafından yaklaşık 1000 kişilik bir yerleşim alanına dönüştürülmüştür. M.Ö. Pannonia yolu üzerinde olan Ljubljana, 5. yüzyılın ortalarında Attila tarafından işgale uğramıştır. Batıya göç eden Sloven Slav kabileleri, buranın isminin önce Laibach (1144 yıllarında) ve daha sonra Luvigana (1146 yıllarında) olarak kaydedildiğini söylediler ve burayı 12. yüzyılda yeniden inşa ettiler. 1220 yılında şehir haklarını tekrardan kazandı.
13. yüzyılın sonlarında, yönetim Habsburglara geçti ve böylelikle 1335 yıllarında Ljubljana, Habsburg - Avusturya eyaleti Carniola'nın başkenti oldu. 1461'den itibaren Ljubljana bir piskoposun koltuğu olmuş daha sonra 1809'da Fransızlar tarafından alınmıştır. Bunun beraberinde ise İlirya Eyaletlerinin hükümet merkezi haline gelmiştir. 1821'de Kutsal İttifak üyelerinin bir toplantısı olan Laibach Kongresi Ljubljana'da yapıldı. Güney (Viyana-Trieste olarakta bilinir) demiryolu hattının 1849'da tamamlanması, Avusturya yönetimi altında Sloven milliyetçiliğinin merkezi haline gelen Ljubljana'nın ekonomik ve kültürel büyümesini teşvik etti. Ljubljana bir şeker rafinerisi, bir bira fabrikası, bir dökümhane ve bir kâğıt ve tekstil fabrikası kazandı.
1918'de Ljubljana ve Slovenya'nın Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın (daha sonra Yugoslavya toprakları olmuştur) bir parçası olmasıyla yabancı yönetimi sona erdi. 1941'de İtalyan birlikleri şehri işgal etmeye başlamış sonrasında ülkeler arası yaşanan Dünya Savaşı'ndan sonra da Ljubljana önemli bir sanayileşme ve modernleşme dönemine geçiş yapmıştır. Bu şehre öncelikli olarak bir havaalanı inşa edildi ve ardından Kale Tepesi'nin altına bir yol tüneli inşa edildi. 1991 yılında Slovenya bağımsızlığını kazandığında, Ljubljana da Slovenya’nın ulusal başkenti oldu.
Ljubljana ve Modernlik
Ljubljana, 12. yüzyıldan kalma bir orta çağ kalesinin hakimiyetinde olup şehrin eski mahallesi, kale ve nehir arasında yer almaktadır. 1895'teki şiddetli bir depremde Avusturya Barok tarzında sadece birkaç eski bina hayatta kaldı. Şehrin daha sonraki yeniden inşası, özellikle Art Nouveau mimar Josef Plečnik tarafından tasarlanan binalar, Ljubljana'ya oldukça modern bir görünüm verdi. Şehir ayrıca bir ızgara deseni aldı. Nehir boyunca Tromostovje (Üçlü Köprü demektir) gibi ince taş köprüler inşa edildi.
Ljubljana, Avusturya, Hırvatistan, Macaristan ve İtalya ile önemli bir demiryolu ve karayolu iletişim merkezi olmakla birlikte bünyesinde endüstriler, ilaç, petrokimya, gıda işleme ve elektronik gibi çeşitli fabrikaları da içermektedir. Popüler bir cazibe merkezi, 19. yüzyılda inşa edilmiş ve 1920'lerde ve 1930'larda önemli değişiklikler geçiren Tivoli Parkı'dır. Şehrin önde gelen eğitim kurumu Ljubljana Üniversitesi'dir (1919); Ulusal ve Üniversite Kütüphanesi, Joef Stefan Enstitüsü ve Sloven Bilim ve Sanat Akademisi de şehirde bulunmaktadır. İtalya dışındaki ilklerden biri olan bir filarmoni 1701'de kuruldu. Şehrin birçok güzel müzesi ve galerisi arasında Slovenya Ulusal Müzesi, Slovenya Doğa Tarihi Müzesi, Ulusal Galeri ve Modern Sanat Galerisi, ayrıca mimari, çağdaş tarih ve etnografya merkezli daha küçük müzeler, bir opera binası ve birkaç tiyatro vardır.
Yorum Bırak